In 1204 schenkt de heer van Breda een eigen goed aan de abdij van Tongerlo. Dit goed wordt In 1213 het hof van het nieuwe land genoemd, de latere Nieuwelandse hoef, Goorstraat 3.
De abdij van Tongerlo was eerder gesticht rond 1130. Het kreeg in 1175 het Alphens patronaatsrecht van de abdij van Echternach. Echternach liet vele Brabantse belangen aan deze veel dichterbij gelegen abdij in Tongerlo. Zo ook de hoeve ter Zande bij Alphen Kwaalburg en de hoeve te Chaam, zie aldaar.
De abdij breidde het bezit “hof van het nieuwe land” uit met de manus (bestaande hoeve!) Leeuwerkeneijck in 1216. In 1280 kwam er maar liefst 60 bunder grond zuidelijk bij, waar later de pastorie en pastoriehoef op werden gebouwd (zie aldaar). In 1295 kwam er nog 41 bunder noordoostelijk bij. Op dit grondgebied komen uiteindelijk meerdere hoeven. Voor 1401 is er een stichting van de Kleine Hoeve (nu Schellestraat 24). De hierboven genoemde pastorie- of Koekeldonksehoeve wordt in 1413 voor het eerst genoemd. Rond 1600 komt daarbij de Grote- of Middellandse hoeve bij (Goorstraat 4) en in 1630 een tweede hoeve bij Nuleynde.
De abdij van Tongerlo bezit een mooie kaart uit 1714 waar de zes hoevens worden opgetekend. Helaas hebben niet alle zes de tand des tijds overleefd. Het abdijbezit kwam met de Fransen aan de Nederlandse staat, hoewel de pastoriehoef aan de RK gemeente bleef.
In 1820 koopt graaf van Hogendorp van de Domeinen drie hoeven. De kleine hoeve komt in eerste instantie aan Adriaan van der Avoort, maar komt in 1840 alsnog aan de graaf. Het blijft nog 80 jaar een pachthoeve totdat het aan familie van Gorp wordt verkocht. De boerderij is steeds gemoderniseerd en bevat geen oude elementen meer. De hoeve Leeuwerckeneijck komt aan Matheus Wouters. Deze hoeve is door het geweld van de tweede oorlog verwoest en niet teruggebouwd.
Via Martinus Wijnaendts en het protestants weeshuis in Breda komen de drie centraal gelegen hoeven in 1918 aan de textielfabrikanten Blomjous uit Tilburg. Zij kopen ook de hoeve Leeuwerckeneijck terug. In 1922 werd aan de Grote Hoef een jachtkamer aangebouwd onder architectuur van Jan van der Valk. De tweede Nieuwelandse hoeve overleeft de Tweede Wereldoorlog niet, maar een oude vlaamse schuur wordt teruggebouwd in 2005. De Nieuwelandse hoef wordt verkocht in 1976 aan familie Vromans – van Hal en gerestaureerd. In 2020 komt deze terug bij de Hoevens.
De Grote hoef en de Nieuwelandse hoef met bijgebouwen zijn nog monumentaal. Beide zijn in particulier bezit en niet te bezichtigen, maar de laatste genoemde hoef is goed te zien van de openbare weg, want de hoeve is direct gelegen aan de (Goor) straat.
Waar te vinden en beschrijving van de Hoevens volgens Rijksmonumenten.nl:
Langgevelboerderij Goorstraat 4
(niet toegankelijk)
51° 29′ 16″ NB, 4° 59′ 27″ OL
- De voormalige Middellandse of Grote hoeve met jachtkamer, een bakhuis en karschop. Woning in 1990 ingrijpend gerestaureerd, oude indeling behouden met een schouw met overhoekse schildpadtegels, de pomp en enkele oude paneeldeuren. Bakhuis mogelijk 19e eeuws in 1993-1994 gerestaureerd. Karschop in 18e eeuwse stijl aan voorzijde open. Jachtkamer aan de hoeve visueel ingericht op lanenstelsel van het landgoed, met terras. Er tegenover een driebeukige vlaamse schuur gerestaureerd in 1998-1999 die tot 17e of 18e kan teruggaan.
Langgevelboerderij de Nieuwelandse hoef
Goorstraat 3
- gerestaureerd eind jaren zeventig met karschop en vlaamse schuur (gebint afkomstig Prinsenhoef)
