Zwemmen in ’t Zand

Dat kan alleen in Alphen. En trouwens niet alleen zwemmen, maar ook schaatsen, maar dan is het niet in, maar schaatsen op ’t Zand. En in Alphen is dat trouwens niet schaatsen, maar schetse. Mar, ut valt niet mee om te schetse as ut rengert.

De naam ’t Zand slaat op het stuifzand waarin de bomen en heide groeien op dit mooi stukje noordelijk Alphen.

Ontginningen midden 19^e eeuw zorgden voor een mooi bos hier, wat echter grotendeels werd gekapt door de hoge vraag tijdens de eerste wereldoorlog. Dr. Johannes Klein Swormink wonende Breda koopt het merendeel en zorgt voor aanplant, een vijver en een jachthuis (in de volksmond politiepet genoemd). Hij verkoopt percelen bosgrond en heide samen vormend het landgoed het Zand ruim 236 ha in 1966 voor ruim 2 miljoen gulden, het dubbele van een normaal jaarbudget. De gemeente had plannen voor een rondweg ten noorden van Alphen, de afslag van Riel zou dan worden doorgetrokken door het bosgebied met aan de ene kant een villawijk en aan de andere kant een camping. Beide zijn er gekomen, maar niet de randweg. Die kwam pas 40 jaar later aan de oost en zuidzijde, met dank aan de miljoenen van de Gasunie.

Bij de camping kwam een waterplas van circa 7ha en ligweiden. Het zand is gebruikt voor de Tilburgse nieuwbouwwijk de Blaak en de rijksweg A-58. De camping is in 1996 verkocht en wordt particulier uitgebaat. Vele Alphenaren, maar zeker ook vele niet Alphenaren hebben hier mooie tijden beleefd!

In 2009 werd voor het 1300 jaar ‘bestaan’ van Alphen een toneelstuk opgevoerd “Sporen in ’t Zand” en wederom alleen in Alphen: die sporen waren veelal te zien op het water.

Waar te vinden:

• Gebied tussen Franse Baan, Maastrichtsebaan, Zandstraat, Voskuil 51.499322, 4.955936

Meer lezen/bronnen:

• Segers, Jan (1986) Herinneringen aan ’t Zand in de Runstoof jaargang 9.3
• Rinus Timmermans (2009) Geschiedenis van bosgebied ’t Zand in de Runstoof jaargang 32.2
• Domen, Henk (2015) “Landgoed het Zand” in de Runstoof jaargang 38.3
• dialect/pierrevanbeek2/heemkunde243hetzandalphen.htm
• https://www.tzand.nl/voorzieningen/recreatieplas-t-zand/