Alphen heeft iets unieks. Een overblijfsel uit het begin van de 17e eeuw, een monument ter nagedachtenis van de zwarte dood. Het enige te bezoeken pestkerkhof in Nederland!
De pest en andere epidemieën hebben de bevolking van Alphen geteisterd door de eeuwen heen. Volgens de dorpsrekeningen is er rond 1604 sprake van gave oft pest (gave Gods…). In die dorpsrekeningen is ook duidelijk te vinden dat bij de volgende pestepidemie die aanving in het najaar van 1624 een nieuw kerkhof werd aangelegd. Er werd toestemming gevraagd aan de Prins (Maurits, ook heer van Breda), met zijn leger gelegen te Waalwijk. Alphenaar Cornelis Vaerten en zoon Peter werden betaald voor het werk en Laureijs Mathijsz voor het plaatsen van een kruis.
De kerkelijke begraafregisters (vanaf 1615 beschikbaar) maken een schatting mogelijk van het aantal doden van de pest: ongeveer een kwart van de Alphense bevolking, ofwel een paar honderd mensen, overleefde deze epidemie van 1624-1626 niet! Bij de kerkelijke visitatie van 1628 was er al sprake van verwaarlozing van het kerkhof: het houten kruis begon al te rotten. De pastoor werd gevraagd minstens eens per jaar een dienst te houden.
Het pestkerkhof raakte in vergetelheid, hoewel de pastoor meldt in 1753 dat hij recht heeft op de houtwassen rondom, behalve zuidelijk dat in particuliere handen was. Dit maakte het bijna twee eeuwen later mogelijk voor pastoor Binck om de juiste locatie te vinden op de hei tussen kerk en de pastorie op de Boslust. Bij opgravingen werden inderdaad beenderen gevonden. In 1936 zorgde hij voor een monument en twee grafkruizen voor de pastoors die overleden waren ten tijde van de pest in de 17e eeuw: Pastoor Adriaensen en pastoor Van den Heuvel. Tot 1961 werd de jeugd uit de hoogste klassen met Allerzielen meegenomen door pastoor Binck voor een herdenking alhier.
In 1987 zijn de grafmonumentjes verplaatst richting de dorpsloop en aan de weg Boslust zodat toegankelijkheid vergroot werd. Een mooi rustpunt om te bezoeken en stil te staan bij het leed van onze voorouders!
