Chaam in de Tweede Wereldoorlog
Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen. De scholen werden gevorderd voor inkwartiering. Verschillende maatregelen werden genomen: op het gebied van media, het houden van duiven, etc. Chaamse inwoners moesten werkzaamheden verrichten zoals op vliegveld Gilze-Rijen en kamp Bisam aan de Gouwberg. Mannen werden opgeroepen om te werken voor de Duitsers en die dienst weigerden moesten onderduiken. Chaam had tijdens de oorlog een inwoner van het Joodse geloof die begin 1943 ook moest onderduiken en zo de oorlog overleefde. In Chaam was een verzetsgroep actief, maar vele anderen droegen hun steentje bij zoals het in huis nemen van onderduikers. Niet zonder risico, zo is Jan van den Broek opgepakt en weggevoerd naar Duitsland en helaas daar net na de bevrijding overleden wegens ondervoeding.
Maatregelen werden steeds meer strenger. Allerlei goederen werden op de bon gedaan. België had andere tekorten en regels, waardoor het smokkelen een impuls kreeg.
Het dagelijks leven ging natuurlijk door en zo ook de plannen voor een nieuw raadhuis dat in 1941 achter het bestaande raadhuis werd gebouwd. In 1942 werd begonnen aan de restauratie van de toren van de N.H. Kerk. De grote klok van de kerk uit 1763 werd door de Duitsers in 1943 gevorderd om omgesmolten te worden, maar ondanks dat dit niet gebeurd is, is deze klok nooit teruggekomen. De Ledevaertklok werd gelukkig behouden.
Helaas hebben de Duitsers het hele restauratie werk teniet gedaan door de toren op te blazen op 28 oktober 1944. Ook de toren van de katholieke kerk en de windmolen gingen eraan. Niet veel later arriveerden de (Canadase) bevrijders vanuit de Ulicotenseweg. Helaas verongelukte een inwoner bij het aanbieden van appels door het per ongeluk afgaan van een mitrailleur van de geallieerde soldaat die bukte om de mand aan te nemen.
Voorafgaand aan de bevrijding werden de Duitsers agressiever: onder dreigementen worden mannen gevorderd om mee te helpen voor het graven van tankgrachten te Strijbeek. In de drie weken voor de bevrijding vallen verschillende granaten op Chaam waarbij dodelijke gewonden en veel schade viel te betreuren. De frontlinie bleef drie weken ter hoogte van Alphen-Baarle. Net over de grens met Alphen worden drie mensen gefusilleerd. Wonder boven wonder overleefd Felix Roelen en kan hij de Chaamse dokter Nugteren bereiken. Nu is er een herinneringsmonument.
Gedurende de oorlog waren verschillende vliegtuigen neergestort op Chaams grondgebied. Na de bevrijding vielen er nog enkele V-1 bommen in Chaam maar gelukkig alleen in het buitengebied.
Bronnen/Meer lezen:
- Ledevaert luidt, verschillende edities: 2007
- Vijftig jaar Chaam bevrijd
- https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/neergestorte-vliegtuigen-in-chaam-1940-1945
- Valckx, G.J. (2015), Chaam van toen en nu 2